Ziekte van Lyme

Elk jaar worden zo’n 1,5 miljoen tekenbeten opgelopen door mensen. Ongeveer 27.000 mensen krijgen de ziekte van Lyme, waarvan 1000 tot 1500 mensen langdurige klachten houden.

Op deze pagina lees je informatie over:

Wat is de ziekte van Lyme?

Teken lijken op kleine platte spinnetjes. Ze komen in het hele land voor in bossen, duinen, heidegebieden, beschutte weilanden, parken en tuinen.

Teken stappen van grassen en struiken over naar dieren en mensen. Zitten ze eenmaal op een gastheer, dan zoeken ze een geschikte plek om zich vast te bijten in de huid. Bij mensen zijn dat vooral de liezen, knieholtes, oksels, bilspleet, randen van uw ondergoed, achter de oren en rond de haargrens in de nek (vooral bij kinderen).

Ze bijten zich vast in de huid en zuigen dan bloed op. Daardoor worden ze elke dag een beetje groter. Ze zien er dan uit als een bruin of grijs bolletje, zo groot als een erwt. Teken bijten vooral tussen maart en oktober. Mensen die veel in de natuur zijn worden vaker door teken gebeten. Ook kinderen die veel buiten spelen worden vaker gebeten.

Teken leven van bloed van dieren of soms van mensen. Ze kunnen ongemerkt uren of zelfs dagen op de huid zitten en zich volzuigen met bloed. Meestal zijn tekenbeten onschuldig. Toch is het belangrijk een teek zo snel mogelijk te verwijderen. Teken kunnen namelijk besmet zijn met de bacterie Borrelia burgdorferi en de ziekte van Lyme overdragen. Naast de ziekte van Lyme kun je ook tekenencefalitis van een tekenbeet krijgen.

Hoe werkt een besmetting?

De teek wordt besmet als hij bloed zuigt bij kleine (knaag)dieren of vogels die de bacterie bij zich kunnen dragen. Wanneer een teek later bloed van mensen zuigt, kan de bacterie op de mens overgedragen worden. Ongeveer een op de vijf teken draagt de bacterie bij zich.

De teek draagt de bacterie niet meteen over nadat hij zich vastbijt. Hoe eerder de teek wordt verwijderd, hoe kleiner de kans dat de bacterie wordt overgebracht. Als de bacterie wel in je lichaam komt, kun je de ziekte van Lyme krijgen. De meeste mensen worden niet ziek na een tekenbeet. De kans dat je de ziekte van Lyme krijgt na een tekenbeet wordt geschat op 2% (2 op de 100 tekenbeten).

Wat merk ik?

Een verkleuring van de huid op de plek van de tekenbeet, die groter wordt. Deze kan tot drie maanden na een tekenbeet verschijnen.
Koorts en eventueel spier- en gewrichtspijn, in de eerste weken na een tekenbeet.

RIVM: Vragen en antwoorden

Wat kan ik doen?

: Voor zover bekend speelt directe besmetting van mens op mens geen rol van betekenis. Mensen kunnen ook niet besmet raken door het verwijderen van teken. Thuisblijven om besmetting van anderen te voorkomen is dus niet nodig.
: Beschermen

Blijf op de paden als je in de natuur bent. Blijf weg bij struiken, hoog gras en plekken waar veel planten en struiken dichtbij elkaar staan.

Draag dichte schoenen, lange mouwen en een lange broek.

Stop de pijpen van je broek in je schoenen.

Draag lichte kleding. Hierop zijn teken beter te zien.

Zet kinderen een pet op.

Smeer huid in met een middel tegen insecten waar DEET in zit. Je hoeft alleen de huid in te smeren die je kleding niet bedekt.

Controleren

Ben je in de natuur, het park of tuin geweest? Controleer dan je lichaam op teken. Teken kunnen zich overal op het lichaam vastbijten. Ze zitten het liefst in liezen, holte van de knieën, oksels of tussen de billen. Ook bij randen van het ondergoed, achter de oren en waar je haar begint.

Controleer goed, want teken zijn bijna niet te zien. Je kunt een vergrootglas gebruiken. Laat iemand anders kijken op plekken die je niet goed kunt zien. Je kunt ook een spiegel gebruiken. Controleer ook je kleren. Krijg je de teken niet uit je kleren? Was de kleren dan op 60 graden. Je kunt ze ook 15 minuten in de wasdroger doen op een hoge temperatuur.

Verwijderen

Haal teken zo snel mogelijk weg. Zit de teek langer in de huid? Dan is de kans groter dat hij je kan besmetten.

Doe niets op de teek voor je hem weghaalt. Ook geen alcohol, jodium, olie of een watje met zeep.

Pak een spits pincet. Pak de teek zo dicht mogelijk bij de huid bij de kop vast. Trek de teek er langzaam uit. Als een stukje van de kop blijft zitten is dat niet erg.

Gebruik je iets anders om teken weg te halen? Kijk dan goed in de gebruiksaanwijzing hoe je dit gebruikt.

Doe daarna jodium op het wondje. Schrijf op wanneer en op welke plek van de huid je door een teek gebeten bent.

Blijven opletten

Elk jaar worden in Nederland meer dan een miljoen mensen gebeten door een teek. Niet iedereen wordt ziek na een beet van een teek. Je hoeft na een beet van een teek ook niet altijd naar de huisarts.

Neem wel contact op met de huisarts als je last krijgt van:

Een verkleuring van de huid die groter wordt. Deze kun je tot drie maanden na een beet krijgen. Soms ziet het eruit als een rode ring maar dat hoeft niet.

Koorts, spierpijn of pijn in de gewrichten.

Ernstige klachten zoals last van de zenuwen of klachten aan de huid.

Vertel je huisarts dat je bent gebeten door een teek en wanneer.
: Haal een teek zo snel mogelijk weg! Hoe langer de teek in je huid zit, hoe groter de kans dat hij ziekteverwekkers overdraagt.

Gebruik geen alcohol, jodium, olie, zeep of andere middelen vóórdat je de teek verwijdert.

Pak de teek met een puntig pincet zo dicht mogelijk op de huid bij de kop vast en trek hem er rustig uit. Als een stukje van de kop achter blijft is dat ongevaarlijk. Dat komt er vanzelf weer uit, net als bij een splinter. Ontsmet pas daarna het beetwondje met 70% alcohol of jodium. Gebruik je een andere tekenverwijderaar? Volg dan de gebruiksaanwijzing. Eventueel kun je een vergrootglas gebruiken.

Schrijf de datum en de plaats op het lichaam waar je gebeten bent op.

Een klein rood plekje op de plaats van de tekenbeet gelijk in de eerste paar dagen erna is een normale huidirritatie. Wordt dat plekje niet groter en verdwijnt het binnen enkele dagen weer, dan is de kans zeer klein dat het plekje een symptoom is van de ziekte van Lyme. Wordt de plek groter, ga dan naar de huisarts. De ziekte van Lyme is te behandelen met antibiotica. Hoe eerder de ziekte wordt opgemerkt, hoe beter de behandeling zal aanslaan. Het is daarom belangrijk dat je aan je huisarts meldt dat je door een teek gebeten bent als je binnen drie maanden na de beet gezondheidsklachten krijgt.